Paradontoza i jak jej uniknąć

Ból usytuowany w okolicach zębów najczęściej kojarzymy z próchnicą. Tymczasem zdecydowanie częściej atakuje nas paradontoza – choroba, która może doprowadzić do utraty nie jednego, a wszystkich zębów.

Paradontoza – co to za choroba

Paradontoza to choroba przyzębia, czyli dziąseł otaczających zęby. Wywołana jest przez długotrwały stan zapalny tkanek. Na powierzchni zębów przy granicy z dziąsłami gromadzi się płytka nazębna z czasem przekształcająca się w kamień nazębny. Jest to siedlisko bakterii, które nieusuwane lub niewłaściwie usuwane przyczyniają się do powstania i rozwoju paradontozy. W ciężkiej postaci choroby dochodzi do zaniku dziąseł i kości.

Paradontoza może być dziedziczona. Nie ma co prawda osobnego genu, który odpowiadałby za pojawienie się tej choroby, ale istnieje inna zależność. U osób, które posiadają geny decydujące o nadmiernej produkcji białka uczestniczącego w reakcjach zapalnych, paradontoza rozwija się częściej.

Bakterie wywołujące choroby przyzębia mogą być przenoszone za pośrednictwem śliny, paradontozą zatem można się zarazić. Między innymi dlatego nie należy używać szczoteczek i przyrządów do higieny jamy ustnej wykorzystywanych przez inne osoby.

Objawy paradontozy

W pierwszej fazie choroby pojawia się:

• nieświeży oddech,
• zaczerwienienie dziąseł,
• lekki obrzęk dziąseł,
• krwawienie przy szczotkowaniu.

Często te dolegliwości zanikają, a my mamy skłonność do tego, by traktować je jako nadwrażliwość dziąseł. Takich objawów nie należy jednak lekceważyć.

W kolejnej fazie paradontozy, zapaleniu przyzębia, do wyżej wymienionych objawów dochodzą:

• nadwrażliwość zębów na ciepłe i zimne potrawy i napoje,
• ból dziąseł lub ich swędzenie,
• zmiana barwy dzieł z jaśniejszej na bardziej czerwoną.

Pojawienie się tych dolegliwości jest wynikiem narastania płytki nazębnej i wchodzenia jej w przestrzeń pomiędzy zębami i dziąsłami. W wyniku takiego działania powstają kieszonki, w których gromadzą się resztki jedzenia i rozkładając się, przyczyniają się do potęgowania stanu zapalnego. Dziąsła zaczynają się obniżać i obnażać szyjki zębów.

Zaawansowana paradontoza to stan, w którym następuje uszkodzenie przyzębia za sprawą kamienia wnikającego coraz głębiej pod dziąsła. Kieszonki dziąsłowe powiększają się, a bakterie zaczynają przenikać do korzeni zębów i kości szczęki. Obserwuje się:

• odsłonięte szyjki zębowe,
• optyczne wydłużenie zębów (dziąsła cofają się),
• rozchwianie zębów i ich wypadanie,
• ubytki kości wokół zębów.

Jak przeciwdziałać paradontozie i leczyć ją?

Paradontoza jest chorobą uleczalną, chociaż ciężka jej postać wymaga działań chirurgicznych.

Profilaktyka paradontozy i leczenie jej polega przede wszystkim na lepszym zadbaniu o higienę jamy ustnej, wprowadzenie zmian w diecie i regularnym czyszczeniu zębów w gabinecie stomatologicznym.

Szczotkowanie
Zęby należy myć  miękką szczoteczką ręczną albo elektryczną lub soniczną 2-3 razy dziennie ruchami wymiatającymi z góry na dół w przypadku górnej szczęki i z dołu do góry w przypadku szczęki dolnej. Czyszczenie jamy ustnej powinno kończyć się wyszorowaniem języka. Szczoteczkę należy zmieniać co kilka tygodni. Warto w aptece kupić specjalne tabletki, które po rozgryzieniu barwią pozostałą na zębach płytkę nazębną. Wskazują tym samym miejsca wymagające poprawienia.

Nitkowanie
Przestrzenie pomiędzy zębami oraz granicę zębów i dziąseł, zarówno po zewnętrznej części zębów, jak i po wewnętrznej, należy czyścić nicią dentystyczną. Stosować można również domowe irygatory oraz szczoteczki interdentalne. Służą one do czyszczenia większych szczelin.

Płukanie
Należy także używać płukanek do zębów, które usuwają bakterie z miejsc najtrudniej dostępnych. Mogą to być ogólnodostępne płukanki dentystyczne albo profesjonalne płukanki stosowane w leczeniu paradontozy. Wskaże je lekarz stomatolog. W początkach paradontozy można również stosować domową płukankę z solą (1/2 łyżeczki soli rozpuszczona w szklance wody). Płukanie tą płukanka ust 2 razy dziennie zmniejsza ból dziąseł, łagodzi stany zapalne i pomaga pozbyć się bakterii.

Masowanie dziąseł
Innym domowym sposobem, który przynosi ulgę przy bólu dziąseł jest ich masowanie. Masaż poprawia krążenie krwi i wpływa na wzmocnienie dziąseł. Dziąsła powinny być masowane po stronie zewnętrznej i wewnętrznej palcem czystej ręki, delikatnymi kulistymi ruchami. Do masażu można użyć olejku miętowego, który ma własności antyseptyczne.

Rzucenie lub znaczące ograniczenie używek
Zarówno palenie papierosów jak i alkohol są szkodliwe dla dziąseł, przy czym dym papierosowy jest szczególnie niebezpieczny. Zaburza proces syntezy kolagenu poprzez zmniejszenie ilości witaminy C, utrudnia regenerację tkanek i przyczynia się do rozwoju bakterii, ponieważ wysusza jamę ustną. Przy paradontozie palenie papierosów nie wchodzi w grę. Alkohol równie nie służy dziąsłom. Wpływa na przesuszenie błony śluzowej ust i zwiększa jej podatność na rozwój szkodliwych drobnoustrojów.

Dieta
Na dziąsła szczególnie korzystnie wpływają fitoestrogeny zawarte w soi. Te roślinne hormony chronią przed rozwojem stanów zapalnych. Bardzo dobrze na dziąsła wpływa witamina B, która pomaga w zwalczaniu chorób dziąseł. Można ją znaleźć w roślinach strączkowych, rybach, jajach oraz przetworach mlecznych. Witamina C natomiast działa bakteriobójczo, wzmacnia odporność, zapobiega krwawieniom z dziąseł i odsłanianiu szyjek zębowych. Najwięcej witaminy C znajdziecie w czarnych porzeczkach, kiszonych ogórkach i kapuście, w papryce i owocach cytrusowych. Ochronie przed paradontozą sprzyja również koenzym Q10 zawarty np. w brokułach.

Regularne czyszczenie zębów z kamienia
Bezwzględnie należy w gabinecie stomatologicznym oczyścić zęby z kamienia. Czynność tę trzeba powtarzać co 6 miesięcy. Dokładne usunięcie płytki nazębnej, złogów kamienia i polerowanie powierzchni zębów pozbawia je czynników, do których mogą przywierać bakterie. Czyszczenie zębów wykonuje się w zabiegu skalingu i piaskowania. W sytuacji pojawienia się kieszonek dziąsłowych stosuje się także nowoczesną technologię systemu Vector. Pozwala ona na oczyszczenie kieszonek ze złogów kamienia bez konieczności interwencji chirurgicznej.

Leczenie chirurgiczne
Zaawansowana postać paradontozy wymaga oczyszczenia powierzchni korzenia (kiretażu) oraz poddanie naprawie uszkodzonych kości. Stosuje się w tym celu preparaty kościozastępcze, które uzupełniają ubytki kostne.

Kto leczy paradontozę

Diagnozowaniem i leczeniem paradontozy, chorób przyzębia oraz błony śluzowej jamy ustnej zajmuje się periodontolog – wyspecjalizowany lekarz stomatolog. To u niego należy szukać pomocy, jeśli zauważymy jakiekolwiek niepokojące objawy.

Paradontoza groźna nie tylko dla zębów

Bakterie, które odpowiadają za choroby przyzębia, są groźne nie tylko dla zębów. Zmniejszają u kobiet szanse na zajście w ciążę, istotnie zwiększają ryzyko zapadnięcia na demencję starczą, zwiększają prawdopodobieństwo wystąpienia raka nerki, trzustki, płuc i białaczki. Zaniedbane, nieleczone choroby przyzębia przyczyniają się do rozwoju chorób serca i naczyń krwionośnych, chorób płuc i zapalenia stawów.

fot. Shutterstock