Dlaczego swędzi skóra? Przyczyny

Świąd to jeden z wyjątkowo uciążliwych objawów, który trudno zbagatelizować. Z jednej strony swędzenie skóry jest po prostu bardzo męczące, prowokuje odruch drapania, co nasila objaw i mamy do czynienia ze swoistym błędnym kołem. Poza tym swędzenie oraz wysypka, która często mu towarzyszy, mogą wynikać zarówno z reakcji uczuleniowych, podrażnienia, jak i z wielu naprawdę poważnych chorób.

Nie bagatelizujemy świądu skóry

Kiedy swędzi skóra odruch drapania bywa wręcz nie do powstrzymania, co tylko pogarsza sytuację i stan skóry. W zależności od przyczyn oraz długości utrzymywania się świądu, skóra może być zaczerwieniona, podrażniona, może występować wysypka, guzki, pęcherze. Nie lekceważymy swędzenia skóry, również dlatego, że rozdrapywanie doprowadza czasami nawet do ranek, krwawienia i stanów zapalnych.

Skóra swędzi z wielu powodów

Przyczyny swędzenia to temat rzeka, jest to bowiem objaw, który pojawia się również u ludzi zdrowych i jest reakcją na drażniący bodziec. Może także być też związane z alergią, z chorobami dermatologicznymi, ale także ze schorzeniami ogólnoustrojowymi. Kiedy pojawia się dokuczliwy świąd zawsze warto zastanowić się czy nie działa jakiś czynnik drażniący. Wysypka na twarzy, dekolcie może pojawić się w związku z nowym kosmetykiem pielęgnacyjnym lub do makijażu. Delikatna skóra pach swędzi po użyciu antyperspirantu, po goleniu, kiedy nosimy ubranie z drażniących tkanin. Skóra głowy swędzi często po nowym szamponie albo kiedy niedokładnie spłuczemy kosmetyki. Tak naprawdę świąd skóry może wywołać każdy czynnik, który zadziała indywidualnie uczulająco. Począwszy od proszku do prania, detergentu do zmywania, który podrażni skórę rąk, przez nowy krem aż po biżuterię z alergizującym metalem czy zażywane leki. Mało tego, możemy odczuwać swędzenie po gorącej kąpieli, wysiłku czy po ekspozycji na słońce. Może być to także reakcja na przesuszenie skóry, a także małą ilość przyjmowanych płynów.

Swędzenie skóry a pory roku

Temperatura, a tym samym pora roku, mają wpływ na kondycję skóry, a zatem świąd może pojawiać się okresowo.

Kogo skóra swędzi zimą?

Świąd pojawi się pod wpływem działania wiatru, śniegu i mrozu, które przesuszają szczególnie skórę twarzy oraz rąk i powodują podrażnienia, w tym również omawiane swędzenie skóry. Wiele osób uskarża się, że objawy nasilają się wieczorem, co może mieć związek z ogrzewaniem, suchym powietrzem w niewietrzonych sypialniach, a także alergenami (kurz, roztocza), które „uwielbiają” koce, grube pledy i kołdry. W przypadku alergii niezbędne jest zastosowanie leczenia (np. lekarstwa przeciwhistaminowe) oraz zakup antyalergicznej pościeli. Na przesuszone dłonie i twarz pomoże zastosowanie odpowiednich kosmetyków, które natłuszczają i nawilżają.

A dlaczego skóra swędzi latem?

Kochamy słońce i lato, niestety są osoby, które na słoneczne promienie reagują wysypką i swędzeniem skóry. Może być o tzw. fotodermatoza idiopatyczna – samoistna – czyli reakcja już na pierwszą ekspozycję na słońce. Z kolei fotodermatoza egzogenna oznacza uczulenie wywołane dodatkowym czynnikiem nasilającym alergizujące działanie promieni słonecznych (kosmetyk, lek itp.). W takiej sytuacji konieczne jest odpowiednie leczenie i w miarę możliwości unikanie przebywania na słońcu. Skoro mowa o opalaniu, nie sposób pominąć odczynów i reakcji uczuleniowych po solarium (często na skórze pleców). W tym przypadku przyczyny również bywają różne:

• reakcja na silniejszą dawkę promieni UV,
• uczulenie na kosmetyk zastosowany przed opalaniem,
• uczulenie na środki czyszczące,
• infekcja wirusowa, bakteryjna, grzybicza w wyniku niedostatecznej higieny.

Niestety swędzenie skóry bywa konsekwencją kąpieli nie tylko słonecznych. Wizyta na basenie może zakończyć się wysypką  i świądem. Przyczyną może być drażniące działanie chloru oraz zagrożenie bakteriami, wirusami czy wreszcie grzybica (najczęściej stóp).

Swędzenie skóry u przyszłej mamy

Świąd towarzyszy czasem oczekiwaniu na dziecko. Wśród przyczyn swędzenia skóry u kobiet w ciąży wymienia się przede wszystkim:

• rozciąganie się skóry na brzuchu wraz z rozrostem macicy,
• zmiany hormonalne i enzymatyczne,
• wysoki poziom soli żółciowych powodujący swędzenie rąk i stóp,
• wysypkę i guzki na brzuchu  spowodowane pokrzywką ciężarnych,
• cholestazę wątrobową,
• nadwrażliwość i reakcje alergiczne na kosmetyki,
• przesuszenie skóry.

Swędzenie może być objawem poważnych chorób

Świąd jest objawem wielu chorób, dlatego nie należy go lekceważyć. Szczególnie, że nie są to wbrew pozorom tylko schorzenia dermatologiczne. Uporczywy, długotrwały problem należy skonsultować z lekarzem, a diagnostyka może dotyczyć chorób takich jak:

• atopowe zapalenie skóry,
• ospa wietrzna, półpasiec,
• alergia, wstrząs alergiczny,
• grzybica (np. skóry głowy lub stóp),
•  świerzb.

Jeśli chodzi o schorzenia ogólnoustrojowe są to m.in.:

• niedoczynność tarczycy,
• zapalenie wątroby,
• niewydolność nerek,
•  cukrzyca,
• liszajec zakaźny,
• żylaki,
• niektóre nowotwory (np. chłoniaki hodgkina, chłoniaki nieziarnicze, białaczka, szpiczak mnogi, zespoły mielodysplastyczne, ziarnica złośliwa, guz mózgu),
• nerwica (świąd o podłożu psychicznym).

Swędzenie warto zdiagnozować

Bezwzględnie udajemy się do lekarza jeśli świąd trwa długo i nie znamy przyczyny albo nie ustępuje mimo zastosowanej kuracji. Swędzenie obejmujące całe ciało, pojawiają się dodatkowe objawy (gorączka, zaburzenia wydalania, wysypki) – to kolejne powody, aby iść do lekarza.

Leczenie jest zawsze związane z przyczyną, a zatem kluczowe znaczenie ma diagnostyka. Reakcje alergiczne, miejscowe, uczuleniowe złagodzą leki (np. antyhistaminowe) oraz pielęgnacja, kąpiele i smarowanie zalecanymi preparatami.