Kolonoskopia

Kolonoskopia jelita

Kolonoskopia to nowoczesne i bezpieczne badanie jelita grubego. Jego celem jest wizualizacja wnętrza i ocena błony śluzowej jelita grubego. To w skrócie. Mówiąc bardziej szczegółowo, badanie kolonoskopii pozwala na dokładne (centymetr po centymetrze) obejrzenie końcowego odcinka układu pokarmowego i daje możliwość rozpoznania wielu chorób związanych z jelitem grubym.

Badanie pozwala również na pobranie materiału diagnostycznego oraz usunięcie wszelkich niepokojących zmian, zwłaszcza polipów, które pozostawione bez leczenia mogą przekształcić się w nowotwór. Kolonoskopia budzi w pacjentach strach przed bólem. Tymczasem podawane wcześniej znieczulenie sprawia, że badanie wcale nie powoduje większego dyskomfortu. Co to jest kolonoskopia? Jak wygląda badanie? Czy jest bolesne? Po co się wykonuje? Jak się przygotować do badania? Odpowiedzi na te i inne pytania, jak również szczegółowe informacje dotyczące badania, znajdziesz w poniższym artykule.

Badanie kolonoskopowe

Co to jest kolonoskopia? To jedno z badań umożliwiających wczesne wykrycie nowotworu jelita grubego. Specjaliści uważają kolonoskopię za podstawowe i nieocenione badanie screeningowe w raku jelita grubego. Dzięki kolonoskopii możliwe jest potwierdzenie lub wykluczenie obecności nowotworu. Możliwe jest także wyjaśnienie przyczyn takich dolegliwości, jak zaparcia, biegunki, uczucie niepełnego wypróżnienia, długotrwałe bóle brzucha, itp. Statystyki wyraźnie pokazują, że badanie kolonoskopii pozwala na wykrycie około 95% przypadków nowotworów.

Jak często badanie powinno być wykonywane? Profilaktyczna kolonoskopia zalecana jest raz na 10 lat u osób powyżej 50 roku życia. Osoby z dużym ryzykiem zachorowania, a więc te, u których w rodzinie występowały przypadki zachorowania na raka jelita grubego, powinny wykonywać ją częściej. Również osoby z częstymi biegunkami, zaparciami lub krwawieniami z odbytu powinny zgłosić się na profilaktyczną kolonoskopię. Wczesna diagnoza niebezpiecznych zmian może uchronić nas przed długotrwałym leczeniem. Uwaga! Chorzy, u których wykryto jeden lub dwa niewielkie polipy, powinni powtarzać badanie co 5 lat. Wykrycie trzech lub czterech polipów zmusza do powtarzania badania co 3 lata. Ale o szczegółach decyduje lekarz.

Do czego służy kolonoskopia? Oprócz tego, że jest ona badaniem diagnostycznym pozwalającym ocenić wnętrze całego jelita grubego, może mieć także zastosowanie lecznicze. W trakcie badania istnieje możliwość pobrania wycinków z błony śluzowej przewodu pokarmowego oraz wykonanie takich zabiegów terapeutycznych, jak usuwanie polipów czy tamowanie krwawień z owrzodzeń lub guzów znajdujących się w jelicie grubym.

Pierwsze badanie kolonoskopii wykonano w latach 50-tych ubiegłego wieku. Do jego przeprowadzenia użyto wówczas sztywnych przyrządów, które nie pozwoliły na nic więcej jak obejrzenie wyłącznie pierwszego odcinka dolnej części przewodu pokarmowego. Dziś kolonoskopię wykonuje się za pomocą cienkiej i bardzo giętkiej rurki, która dopasowuje się do kształtów ciała. W endoskop wmontowana jest kamera, która rejestruje obraz i przesyła go na ekran monitora. Czas trwania zabiegu nie jest długi.

Faza oglądania i wycofania aparatu zazwyczaj nie trwa dłużej niż 8 minut. Do tego należy doliczyć wprowadzanie aparatu. Wszystko powinno trwać około 20-25 minut. Aby przeprowadzić badanie, lekarz prosi pacjenta o ułożenie się na lewym boku z ugiętymi kolanami. Przed wprowadzeniem aparatu, najpierw ogląda odbyt i sprawdza czy nie ma tam guzków krwawniczych (hemoroidów) lub przetok. Następnie wprowadza kolonoskop. Podczas badania mogą wystąpić gazy. Nie należy się ich wstydzić, gdyż są one czymś zupełnie naturalnym.

Wskazania do wykonania kolonoskopii

Jakie są wskazania do wykonania kolonoskopii? Pierwszym i głównym wskazaniem jest podejrzenie choroby jelit. Objawami, które mogą wskazywać na choroby jelit są m.in. zaburzenia rytmu wypróżnień, krwawienie z dolnego odcinka przewodu pokarmowego, bóle brzucha, niewyjaśniona utrata wagi, ołówkowe stolce.

Wszystkie osoby, które zauważyły u siebie powyższe objawy powinny zdecydować się na wykonanie kolonoskopii diagnostycznej. Wskazaniem do przeprowadzenia badania są również: choroby zapalne jelit, polipy, uchyłki jelita grubego, podejrzenie choroby Leśniowskiego-Crohna oraz wrzodziejącego zapalenia jelit.

Przeciwwskazania do kolonoskopii

Kolonoskopia, jak każde inne badanie ma swoje wyraźne przeciwwskazania. Obejmują one takie choroby, jak: niewydolność oddechową, ostry zespół wieńcowy oraz ciężką niewydolność serca.

Przeciwwskazaniem do endoskopii jest także ciąża, podejrzenie perforacji przewodu pokarmowego i zaostrzenie chorób zapalnych jelita grubego. Badania nie przeprowadza się u osób z objawami zapalenia otrzewnej i zaburzeniami krzepnięcia krwi.

O czym należy poinformować lekarza przed badaniem?

Kolonoskopia jest zabiegiem inwazyjnym, który może nieść za sobą pewne powikłania, choć oczywiście nie musi. Ważne jednak, aby lekarz znał dokładne informacje dotyczące stanu zdrowia pacjenta. Koniecznie poinformuj lekarza jeśli:

  • jesteś w ciąży,
  • chorujesz na nadciśnienie tętnicze,
  • masz duszności w spoczynku,
  • masz skłonność do krwawień,
  • w dniu badania masz okres,
  • jesteś uczulony na jakieś leki,
  • chorujesz na jaskrę,
  • chorujesz na cukrzycę (o tym poinformuj na etapie zapisów na badanie),

Zalety badania

Kolonoskopia jest badaniem, które niesie za sobą liczne zalety. Przede wszystkim dzięki niej można bardzo dokładnie zbadać ścianę jelita, na której rozwija się rak jelita grubego i odbytnicy.

Poza tym, dzięki kolonoskopii w bezpieczny sposób można usunąć powstałe polipy, które (jak pisaliśmy wcześniej) mogą, ale oczywiście nie muszą przekształcić się w nowotwór. Dużą zaletą badania, która odróżnia je od innego rodzaju technik obrazowych jest okazja do nieoperacyjnego pobrania wycinków zmienionych tkanek.

Tak więc dzięki endoskopii możliwe jest nie tylko działanie diagnostyczne, ale również terapeutyczne. I to nie wszystkie zalety. Kolonoskopia może potwierdzić obecność innych leżących u podstaw choroby problemów takich, jak zespół jelita drażliwego, wrzody czy hemoroidy.

Wady i skutki uboczne

Mimo, iż kolonoskopia jest najlepszym badaniem, to jednak trzeba pamiętać, że jest to zabieg inwazyjny, który wymaga umieszczenia w jelicie grubym aparatu endoskopowego w postaci ponad metrowej rurki.

Co za tym idzie, w trakcie badania może dojść do podrażnienia jelita. Reakcją na to będzie utrzymująca się przez kilka dni biegunka. Poważne powikłania zdarzają się bardzo rzadko.

Najpoważniejszym zagrożeniem, które podkreślamy – zdarza się bardzo rzadko jest perforacja żołądka i jelit. Najczęściej spotykane skutki uboczne to wzdęcia. Niekiedy mogą być one dość bolesne, ale nigdy nie są zagrożeniem dla życia.

Jak się przygotować?

Powiedzmy to sobie głośno i wyraźnie – odpowiednie przygotowanie do badania ma wpływ na jego skuteczność. Profesjonalne przygotowanie powinno trwać kilka dni. Szpital nie będzie nam tu potrzebny.

Do badania możemy przygotować się we własnym domu. Na tydzień przed badaniem należy przerwać przyjmowanie preparatów żelaza. Osoby zażywające leki antyagregacyjne typu acard czy aspiryna, powinny przestać je przyjmować po wcześniejszej konsultacji z lekarzem prowadzącym.

Na dwa dni przed kolonoskopią wskazane jest przyjmowanie pokarmów w postaci płynnej. Dzień przed badaniem można zjeść lekkie śniadanie, ale warto postawić głównie na dietę płynną wykluczając z niej kawę i napoje gazowane. Dzień przed badaniem, około godziny 14-15 należy również rozpocząć oczyszczanie przewodu pokarmowego specjalnym preparatem przeczyszczającym.

Odpowiednie środki na przeczyszczenie może polecić nam lekarz. Od tego czasu nie wolno już jeść. Trzeba jednak dużo pić, żeby nie dopuścić do odwodnienia organizmu. Najlepiej sprawdzi się woda niegazowana, lekkie herbatki i lekkie napary ziołowe. W dniu badania pozostajemy na czczo. Osoby przyjmujące leki nasercowe, na nadciśnienie lub leki przeciwpadaczkowe mogą je zażyć popijając wodą.

Dieta przed kolonoskopią

Już na tydzień przed badaniem zmuszeni jesteśmy do zmiany diety. Przede wszystkim 7 dni przed kolonoskopią musimy zaprzestać spożywania warzyw i owoców z drobnymi pestkami (truskawki, kiwi, winogrona). Zabronione jest pieczywo z ziarnami, siemię lniane, czerwone buraki, które mogą zmienić kolor błony śluzowej jelita.

Trzy dni przed badaniem należy zastosować dietę lekkostrawną. Wyeliminować z menu należy produkty bogate w błonnik. Unikać należy ciemnego pieczywa oraz kasz gruboziarnistych (jęczmienna, gryczana).

Na dwa dni przed badaniem wskazana jest dieta półpłynna. Warto wtedy spożywać kisiele, kleiki, rozgotowany ryż. Nie wolno spożywać mleka i napojów gazowanych.

Dzień przed badaniem można zjeść tylko lekkie śniadanie, np. jasną bułkę z masłem i chudą wędliną. Reszta menu powinna być płynna. Poza wodą i lekkimi herbatami, dozwolone są także zmiksowane zupy, rosół w postaci czystego bulionu i kisiel.

Dieta po kolonoskopii

Po badaniu wskazane jest stosowanie diety lekkostrawnej z ograniczeniem błonnika pokarmowego. Unikać należy produktów pełnoziarnistych, które mogą działać drażniąco na błonę śluzową jelit, a także potraw ciężkostrawnych, tłustych i smażonych. Warzywa i owoce należy jeść w postaci gotowanej lub pieczonej. Należy jeść małe porcje, ale w regularnych odstępach czasu.

Znieczulenie a kolonoskopia

Kolonoskopia nie jest badaniem bolesnym, ale może być nieprzyjemna i powodować dyskomfort. Dlatego można ją wykonywać w znieczuleniu. Może to być znieczulenie miejscowe lub ogólne.

W niektórych przypadkach niezbędna jest głębsza sedacja polegająca na podaniu leków uspokajających, które zmniejszają dyskomfort i tym samym ułatwiają przeprowadzenie badania. Niestety, znieczulenie miejscowe lub narkoza przysługują jedynie pacjentom, którzy zostaną skierowani do szpitala z powodu odczuwanych dolegliwości, podejrzenia polipów lub podejrzenia innych chorób przewodu pokarmowego.

O ile osoby starsze mogą być znieczulane zarówno miejscowo, jak i ogólnie, o tyle u dzieci najczęściej wykonywane jest znieczulenie ogólne. Pacjenci, którzy decydują się na kolonoskopię poza NFZ, a więc prywatnie – muszą zapłacić nie tylko za badane, ale także za znieczulenie.

Zabieg na NFZ czy prywatnie?

Badanie jest refundowane przez NFZ w przypadku gdy placówka posiada podpisaną umowę z odpowiednim oddziałem NFZ. Dotyczy to zarówno szpitali, jak i prywatnych gabinetów świadczących bezpłatne usługi lecznicze.

Bezpłatna kolonoskopia może zostać wykonana tylko na podstawie skierowania. Tak więc chcąc wykonać badanie bezpłatne w ramach NFZ należy posiadać odpowiednie skierowanie od lekarza.

Jeśli takowego skierowania nie mamy, a mimo wszystko chcemy wykonać profilaktyczną kolonoskopię, wówczas możemy zdecydować się na prywatne badanie. Cena takiego badania uzależniona jest głównie od lokalizacji placówki.

Również poszczególne rodzaje kolonoskopii (terapeutyczna, diagnostyczna) mogą mieć inną cenę. Trzeba jednak mieć na uwadze, że koszt kolonoskopii nie należy do niskich. Cennik waha się od 300 do 1000zł. Wygodnym rozwiązaniem na pokrycie kosztów badania są raty.

Dzięki nim nie musimy decydować się na najtańsze badanie, a możemy wybrać te w renomowanej placówce, w której otrzymamy profesjonalną opiekę i odpowiednie wsparcie.

Starając się o kredyt na leczenie, lepiej skorzystać z oferty wyspecjalizowanej firmy niż banku. Bank wymaga od nas wielu formalności i wymusza zbyt długi czas oczekiwania na decyzję. Jeśli kredyt na leczenie jest potrzebny od zaraz, optymalnym rozwiązaniem jest wyspecjalizowana w tej kwestii firma, jak np. MediRaty.

Doskonała znajomość rynku medycznego i stały rozwój pozwoliły MediRatom stać się numerem 1 w zakresie finansowania leczenia w ratach. Kredyt na leczenie/wykonanie badania otrzyma w MediRatach każdy, kto osiąga stały minimalny dochód w wysokości 1000 zł „na rękę”, ma pełną zdolność kredytową i dobrą historię kredytową.

Opinie o badaniu

Opinie o kolonoskopii są jednoznaczne. Specjaliści zgodnym głosem przyznają, że jest to najlepsze i najdokładniejsze badanie jelita grubego. Tylko kolonoskopia jest w stanie dostarczyć informacje o stanie błony śluzowej jelita grubego.

Tylko kolonoskopia ma tak wysoką czujność wykrywania guzów. Poza tym to, o czym pisaliśmy wcześniej – tylko badanie kolonoskopii pozwala na postawienie diagnozy i jednoczesne pobranie materiału z podejrzanych zmian, co oszczędza pacjentowi kolejnego stresu. Lekarze są również zgodni co do tego, że te trwające kilka minut badanie może uratować życie.

A jakie są opinie pacjentów?

Okazuje się, że mit, który narósł wokół kolonoskopii nijak się ma do rzeczywistości. Może i kolonoskopia nie należy do najprzyjemniejszych badań, ale na pewno nie jest niczym strasznym, czego nie można przeżyć. Obecnie wykonuje się ją w taki sposób, że pacjent nawet nie wie “co, jak i kiedy”.

Alternatywy do badania

Badanie endoskopowe przez odbyt uważane jest za najlepsze. Nie zawsze jednak jest ono możliwe do wykonania. Często niski próg bólu, zbyt duży strach przed badaniem, a także zmiany anatomiczne lub inne czynniki nie pozwalają na wykonanie badania. W takich sytuacjach rozwiązaniem okazują się badania alternatywne.

Jednym z nich jest KAPSUŁKA ENDOSKOPOWA. Znajduje ona swoje zastosowanie w diagnostyce chorób zapalnych jelit, celiakii oraz zmian nowotworowych przewodu pokarmowego. Dobrze sprawdza się też przy rozpoznawaniu źródeł utajonego krwawienia z przewodu pokarmowego.

Kapsułka ma niewielkie wymiary (11mm x 31 mm) i jest na obu końcach wyposażona w miniaturowe kamery. Aby wykonać badanie, pacjent musi połknąć kapsułkę. Kapsułka przesuwa się w przewodzie pokarmowym, a po kilkunastu godzinach jest wydalana z organizmu w sposób naturalny. W czasie badania można wykonywać normalne codzienne czynności.

Alternatywą dla kolonoskopii jest również badanie przesiewowe w kierunku raka jelita grubego i odbytnicy SEPTYNA 9. Badanie opiera się na badaniu krwi i jest dostępne dla osób, które nie mogą być poddane kolonoskopii. Test ten umożliwia bezstresowe i łatwe wykrycie markera charakterystycznego dla raka jelita grubego. Próbka krwi może być pobrana w dowolnym czasie i następnie przesłana do laboratorium w celu przeprowadzenia testu. Trzeba mieć na uwadze, że test Septyna 9 nie zastępuje kolonoskopii, ale stanowi nieinwazyjną alternatywę dla pacjentów, którzy nie mogą być poddani tej procedurze.

Istnieje również WIRTUALNA KOLONOSKOPIA, która w przeciwieństwie do kolonoskopii tradycyjnej jest badaniem nieinwazyjnym. Badanie polega na stworzeniu przy pomocy skanera wykorzystującego promieniowanie rentgenowskie trójwymiarowego obrazu wnętrza pustych narządów i daje możliwość diagnozowania obecności wszystkich zmian. Podczas badania pacjent leży na plecach i na brzuchu.

Następnie, po przeprowadzeniu badania, lekarze szukają na uzyskanych zdjęciach polipów i zmian nowotworowych. Kolonoskopia TK uważana jest za badanie bezpieczne. Rzadko, ale jednak może pojawić się negatywna reakcja na podany kontrast oraz dyskomfort w jamie brzusznej – podobny do tego, jaki występuje przy klasycznej kolonoskopii.