Choroby stawów Cię nie dotyczą? Mylisz się!

Jakie są główne przyczyny chorób stawów? Trudno stwierdzić jednoznacznie. Lekarze doszukują się czynników zarówno zewnętrznych, jak i wewnętrznych, m.in. genetycznych. Najbardziej niezbadanym do tej pory obszarem jest na razie młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów (MIZS), choć i w przypadku innych związanych ze stawami schorzeń nie brakuje znaków zapytania. Najpowszechniejszymi wśród chorób stawów są ich zapalenie oraz zwyrodnienie.

Choć przyczyny zapalenia i innych chorób stawów nie są jeszcze do końca poznane, w większości przypadków wskazuje się na choroby autoimmunologiczne, a więc patologiczne działania organizmu, gdy atakuje on sam siebie. Zapalenie stawów jest ponadto zaraźliwe, tzn. może przenosić się z jednego stawu na inne. Dlatego też należy jak najszybciej podjąć leczenie.

Reumatoidalne zapalenie stawów (RZS) jest najpowszechniejsza chorobą stawów i jednocześnie jedną z 10 powodujących największe kalectwo. Tak przynajmniej wynika z badań przeprowadzonych przez The Arthrist Foundation. RZS rozpoczyna się od procesu zapalnego w chrząstce stawowej. W wyniku zapalenia chory odczuwa ból, występuje obrzęk oraz zaczerwienienie w okolicach stawu. Z czasem nasilają się problemy ruchowe. Szczególnie niebezpieczne w reumatoidalnym zapaleniu stawów są wtórne zmiany zwyrodnieniowe wynikające z uszkodzenia chrząstki. Wówczas dochodzić może do deformacji, nasilają się też ograniczenia ruchowe, a nawet występować może unieruchomienie chorego stawu.

Przyczyny RZS nie są do końca poznane. Upatruje się ich we współistnieniu takich czynników, jak:

Schorzenia reumatyczne związane z RZS są bardzo poważne, a jednym z nich może być m.in. reumatoidalne zapalenie mięśni, w tym zapalenie mięśnia sercowego. Prowadzić może do niewydolności oddechowej, zawałów i innych poważnych powikłań zagrażających życiu. By zapobiec między innymi zawałom, pisaliśmy jakiś czas temu o sposobach na łagodzenie stresu, które warto wprowadzić w swoją codzienność.

Najpowszechniejszą chorobą stawów jest ich zwyrodnienie, określane inaczej jako artroza. Występować może u osób w wieku średnim i podeszłym. W odróżnieniu od innych schorzeń obejmujących stawy, do artrozy dochodzi głównie z powodu czynników zewnętrznych, głównie w wyniku zbytniego obciążenia w wyniku długotrwałej lub ciężkiej pracy oraz uprawiania sportu (szczególnie sportów obciążeniowych). Najczęściej zwyrodnienie stawów obejmuje okolice kolan i bioder, może też jednak zaatakować kręgosłup, stopy i ręce.

Jak dochodzi do zwyrodnienia stawów? Główną przyczyną jest postępująca utrata chrząstki stawowej i idące za tym skomplikowane zjawiska biochemiczne, w wyniku których pojawiają się uszkodzenia i pękanie chrząstki. Z czasem zbiera się w niej woda, a chrząstka ulega ścieraniu i zaburzona zostaje mechanika stawu. Niestety, zmiany te są nieodwracalne i nie istnieje obecnie skuteczny sposób na wyleczenie artrozy.

Czy to zapalenia stawów może dojść np. w wyniku infekcji? Okazuje się, że tak. Dlatego właśnie septyczne zapalenie stawów częściej nazywane jest infekcyjnym, ponieważ dochodzi do niego w wyniku zakażenia. Bakterie i inne drobnoustroje dostają się bo błony maziowej (jest to zewnętrzna część torebki stawowej) i tam zaczynają harcować, doprowadzając do poważnych powikłań.

Bakteryjne zapalenie stawów wywołane być może np. w wyniku zakażenia krwi, czyli sepsy, stąd też wcześniej wspomniana nazwa (septyczne zapalenie stawów – przyp. red). Niekiedy przyczyną infekcyjnego zapalenia jest dostanie się drobnoustrojów do krwi podczas operacji chirurgicznej.

Objawy infekcyjnego zapalenia stawów to typowe dla całej grupy tych chorób ból, obrzęk oraz odkształcenia i zaburzenia funkcji ruchowych. Do tego dochodzić może nadmierne ocieplenie w zakażonym stawie. Często nie obywa się bez gorączki, rzadziej występują dreszcze, niekiedy pojawiają się natomiast zmiany skórne. Choć infekcyjne zapalenie stawu zwykle dotyczy tylko jednego z nich, to powinniśmy pamiętać, że w poważniejszych przypadkach infekcja może się rozprzestrzeniać na inne stawy.

Inną ważną przyczyną infekcyjnego zapalenia stawów, o której należy wspomnieć i poświęcić jej więcej uwagi, są pasożyty. O jakie konkretnie chodzi? Przede wszystkim mowa tutaj o lamblii jelitowej, gliście ludzkiej, chlamydii. Dlatego, jeżeli np. masz problemy jelitowe i bóle stawów, które nie ustępują, warto zastanowić się, czy to aby nie wina pasożytów i czy najlepszym rozwiązaniem problemu nie będzie odrobaczanie.

Warto też zmienić dietę: wyeliminować cukier, jeść więcej kiszonek, wprowadzić imbir, pestki dyni, pomidory, goździki. Niewiele z nas chce w ogóle mieć świadomość tego, że w jej ciele może znajdować się jakiś intruz, a w związku z tym podejmować kroki ku jego wyeliminowaniu. Żyjemy w końcu w rozwiniętym kraju, zatem skąd w ciele pasożyty? Tymczasem okazuje się, że atakują blisko 90 procent z nas, szczególnie jeżeli np. żyjemy w domu ze zwierzętami.

Artretyzm to rodzaj zapalenia stawów wywoływany nagromadzeniem we krwi kwasu moczowego. Inaczej określany bywa jak dna moczanowa. Nadmiar kwasu moczowego skutkuje pojawieniem się kryształków zwanych moczanami, które odkładają się w stawach, wywołując stan zapalny.

Artretyzm dzieli się z reguły na pierwotny i wtórny. Pierwszy wynika z sytuacji, gdy z niewyjaśnionych przyczyn organizm zaczyna produkować nadmiar kwasu moczowego. Drugi to najczęściej następstwo takich czynników, jak: niewydolność nerek lub wątroby, napromieniowanie, nadużywanie alkoholu i leków, białaczka bądź nadwaga. Do innych czynników ryzyka wywołujących artretyzm zalicza się m.in. cukrzycę, zaburzenia przemiany materii oraz zaburzenia lipidowe, nadciśnienie tętnicze czy różnego rodzaju zakażenia. W profilaktyce ważna jest odpowiednia dieta.

Jakie stawy najbardziej narażone są na artretyzm? Najczęściej zagrożony jest nim paluch (ta odmiana określana jest jako podagra), może też jednak obejmować barki, dłonie czy kręgosłup. Podagra częściej dotyczy mężczyzn niż kobiet. U tych drugich pojawia się zwykle po przebytej menopauzie.

SpA to skrót od nazwy spondyloartropatie zapalne. Co kryje się pod tą fachową nazwą? Lekarze zaliczają do SpA różnego rodzaju choroby reumatyczne stawów, m.in.: zesztywniające zapalenie stawów kręgosłupa (ZZSK), łuszczycowe zapalenie stawów (ŁZS), reaktywne zapalenie stawów, zapalenie stawów towarzyszące zapalnym nieswoistym chorobom jelit (chorobie Leśniowskiego-Crohna i wrzodziejącemu zapaleniu jelita grubego) oraz spondyloartropatię niezróżnicowaną.

Lekarze są zgodni, że u chorych na toczeń rumieniowaty zwykle dochodzi również do chorób stawów. Najczęściej atakowane są stawy: kolanowy, stóp, nadgarstka i palców rąk. Czym jest toczeń rumieniowaty? W skrócie: to jedna z chorób autoimmunologicznych, gdy na skórze pojawiają sie biało-czerwone plamki. Jest o tyle groźny, że zmiany w tkankach nie dotyczą jedynie skóry, a przenoszą się na inne organy i komórki, w tym stawowe. W wyniku toczenia rumieniowatego i powodowanych nim chorób może dojść nawet do aseptycznej martwicy kości lub zakażenia stawu!

Rodzajem choroby stawów są tzw. guzki Herberdena i Boucharda, charakterystyczne dla zmian zwyrodnieniowych. Występują na grzbietowej powierzchni stawów. Ich nazwa wywodzi się od nazwisk dwóch lekarzy, którzy dokonali ich klasyfikacji. Różnica w ich rodzaju polega na tym, iż guzki Herberdena występują na grzbietowej powierzchni stawów międzypaliczkowych dalszych, natomiast guzki Boucharda na stawach międzypaliczkowych bliższych.

Przyczyna powstawania guzków nie jest do końca znana. Upatruje się jej w zmianach metabolicznych, ponieważ wiadomo na razie, że wywołane są tworzeniem komórek kostnych na krawędziach stawu. W wyniku tego dochodzi do zniekształcenia i poszerzenia obrysu palców, bólu rąk pod wpływem niskiej temperatury, upośledzeniem koordynacji dłoni, a także uczucia sztywności w jej stawach. Niestety, guzki Herberdena i Boucharda to zmiany, których nie da się trwale wyleczyć. Jeżeli ktoś na nie zachoruje, zostają do końca życia.

Wszystkie choroby stawów wymagają leczenia, często z zastosowaniem leków. Wskazana jest także rehabilitacja niwelująca – częściowo bądź trwale – skutki schorzeń. W zależności od rodzaju choroby leczenie, leki i rehabilitacja są inne. Zwykle mają na celu złagodzenie bólu, minimalizację skutków, a także zapobiegnięcie kolejnym rzutom i osiągnięcie u chorego remisji bądź małej aktywności choroby. Ważnym jest przede wszystkim wczesne rozpoznanie choroby, postawienie diagnozy i jak najszybsze działanie w kierunku jej wyleczenia.

Leki stosowane w chorobach stawów to najczęściej sole złota, kortykosteroidy, niesteroidowe leki przeciwzapalne oraz glikokortykosteroidy. Jeżeli doszło do zakażenia i zapalenia infekcyjnego, najczęściej wymagane jest leczenie choroby podstawowej. Ważną kwestią jest również odpoczynek, dzięki któremu umożliwia się skuteczniejszą walkę z chorobą, a także mniej naraża się stawy na uszkodzenia.

Leczenie niefarmakologiczne to nie tylko rehabilitacja, lecz również wyeliminowanie wszelkich czynników ryzyka. Znaczenie mają tutaj prawidłowa masa ciała i odpowiednia dieta (bogata m.in. w kolagen, eliminująca tłuszcze czy cukier oraz dostarczająca dużą ilość witamin). Oprócz zajęć fizjoterapeutycznych u zaawansowanie chorych lub osób starszych zaleca się podpórki typu laska lub balkonik. Pamiętajmy, że leczenie choroby zwyrodnieniowej to proces wieloetapowy i często długotrwały.

Choroby stawów niekiedy wymagają operacji. Stosuje się ją w przypadku zaawansowanego zwyrodnienia, które ogranicza aktywność życiową. Każda z nas wie jednak, że decydując się na operację przez NFZ czekać można latami, tymczasem w wielu przypadkach czas jest niezwykle ważny. Często lepiej jest skorzystać z prywatnych usług. Oczywiście, wiąże się to z kosztami, jednak cóż jest cenniejszego w życiu niż zdrowie?

Jeżeli Ty lub ktoś z Twojej rodziny potrzebuje operacji, a odstrasza Cię cena, powinnaś wiedzieć, że możesz zdecydować się np. na Mediraty. To wygodna i atrakcyjna oferta finansowania leczenia z płatnością na raty, dzięki której nie musisz z góry pokrywać wszelkich kosztów związanych z operacją. Jeżeli fundusz zdrowia odsyła Cię lub Twoich do kilkunastomiesięczno bądź kilkuletniej kolejki, a nie ma co czekać, może warto wybrać Mediraty? Poniżej możesz dokonać symulacji ratalnej w tym systemie: