Zdrowy cukier. Czy w ogóle istnieje?

Sądzisz, że nie jesz cukru, jeżeli nie słodzisz kawy czy herbaty? Jeżeli nie jesz słodyczy? Spróbuj poczytać skład tego, co masz w lodówce. Zobaczysz, że cukier dodawany jest teraz praktycznie wszędzie. To dobry konserwant i polepszacz smaku. W jego zastępstwie używa się jeszcze gorszych dla zdrowia słodzików. Czy cukier jest zdrowy? Z pewnością już jako dziecko słyszałaś, by go nie jeść. Zastanawiałaś się, dlaczego?

Jak wpływa cukier na nasz organizm? Przede wszystkim należy odróżnić sacharozę, czyli cukier spożywczy, od innych węglowodanów, potocznie również zwanych cukrami. Sacharoza to dwucukier, ponieważ zbudowana jest z dwóch cząsteczek glukozy – najprostszej postaci cukru. W związku z tym wymaga rozłożenia do jej postaci. Cukier spożywczy otrzymuje się zwykle z buraków bądź trzciny cukrowej. Czy cukier jest zdrowy? Na pewno szybko dostarcza energii. Ma także słodki smak. I to by było na tyle.

Biały cukier to z pewnością puste kalorie. Jest pożywką dla próchnicy i innych bakterii. To również… najstarszy narkotyk na świecie. Dziwisz się? Popatrz zatem, jak np. małe dzieci reagują w sklepach, gdy rodzice nie chcą im kupić czegoś słodkiego. Jak dorośli nie potrafią powstrzymać się przed słodkościami. Być może sama masz z tym problem. Dzieje się tak, ponieważ cukier wzmaga m.in. produkcję dopaminy – hormonu szczęścia. Chwilowo poprawia nastrój. Kojarzy się także z nagrodą. Np. słodkością za zjedzony obiad. W prezencie. Za dobrą ocenę w szkolę. Dlatego wielu ludzi szuka w nim drogi na skróty do osiągnięcia przyjemności.

Zbyt duża ilość cukru w diecie może powodować stres, zmęczenie, zawroty głowy, senność, a nawet depresje. Nadmiar ten działa negatywnie na mózg, zmniejsza zdolność zapamiętywania, koncentracji i oceny. Nie wspominając o szkodliwym wpływie na zęby, trzustkę czy masę ciała. Zobacz jak możesz przyjemnie walczyć z nadwagą. U dzieci sacharoza wywołuje nadpobudliwość. Nie jest zatem dobrym rozwiązaniem dać brzdącowi batonik, żeby się uspokoił. Będzie po nim prawdopodobnie jeszcze bardziej pobudzony.

Do podstawowych negatywnych skutków spożywania nadmiernej ilości cukru dodać możemy, że:

• podnosi ciśnienie krwi,
• wpływa na nieprawidłowe funkcjonowanie układu odpornościowego,
• sprzyja występowaniu chorób takich, jak miażdżyca, choroby serca i układu krążenia oraz choroby nowotworowe,
• podnosi poziom trójglicerydów i złego cholesterolu (LDL),

Czy oznacza to, że powinnyśmy kompletnie wyeliminować cukier z diety? Jak jeszcze wpływa cukier na nasz organizm? Jak dowiedziałaś się wcześniej, należy odróżnić rafinowany cukier spożywczy od węglowodanów. Te drugie przyjmujemy do organizmu wraz z pożywieniem – zbożami, warzywami, owocami. Są naszym podstawowym źródłem energetycznym i powinny zaspokajać co najmniej połowę zapotrzebowania kalorycznego. Tych węglowodanów nie powinnaś się bać. Problem leży tam, gdzie sztucznie i niepotrzebnie dodawany jest biały cukier. Czy istnieją jakieś zdrowe cukry, których można użyć w jego zastępstwie?

Zdrowy cukier – czy w ogóle istnieje? Czy da się zastąpić sacharozę? A może na zawsze trzeba się z nią będzie pożegnać? Okazuje się, że możemy znaleźć jej zdrowe zamienniki. I nie chodzi o rakotwórcze słodziki. Cukier naturalnie występuje w przyrodzie i może być pozyskiwany z drzew czy owoców bez potrzeby jego rafinowania. Obecnie istnieje sporo propozycji zastępowania sacharozy innym produktem. Którą wybrać?

Pod hasłem zdrowy cukier znajdziemy na rynku sporo ofert.

Powinnaś wiedzieć, że nie każdy z wymienionych faktycznie jest zdrowy. Na wstępie odrzuć melasę, która właściwościami mało różni się od sacharozy. Podobnie sprawa ma się ze słodem, cukrem palmowym i kokosowym. Również syrop z agawy to puste kalorie, choć posiada niższy indeks glikemiczny niż np. miód czy tradycyjny cukier. Jest także trzy razy bardziej słodki, zatem teoretycznie potrzeba go mniej, by coś posłodzić. Zdrowy cukier to na pewno miód. Nie poleca się go jednak cukrzykom i alergikom. Nie oszukujmy się również, że dosładzanie nim czegokolwiek, po pierwsze, nie zawsze się sprawdzi, a po drugie – to drogi interes.

Często można usłyszeć, że zdrowiej jest używać brązowego cukru zamiast białego. Czy to prawda? Jak cukier trzcinowy wpływa na nasze zdrowie? Coraz częstsze przekonanie o jego szkodliwości często płynie z mylenia cukru brązowego z trzcinowym. Ten drugi, choć również brązowej barwy, różni się od swojego kolegi.

Podobnie jak sacharozę, brązowy cukier pozyskać można z odmiany buraka cukrowego, którego uprawę rozpoczęto w Ameryce Południowej. Potem z powodzeniem przywędrowała do Azji. Brązowy cukier poddaje się obróbce chemicznej i uzyskuje produkt podobny do białego cukru spożywczego. Oba są zresztą rafinowane i szkodliwe dla człowieka.

Inaczej sprawa ma się z cukrem trzcinowym. Ten pozyskiwany jest nie z buraków, a z trzciny cukrowej. To produkt nierafinowany. Przez to nie traci swoich właściwości odżywczych. Cukier trzcinowy zawiera żelazo, wapń, magnez i potas. Pamiętaj jednak, że wciąż składa się głównie z sacharozy, tzn. jest kaloryczny i w nadmiarze szkodliwy. Stanowi minimalnie lepszą alternatywę dla białego cukru.

Ksylitol – cukier brzozowy – coraz częściej gości w kuchniach osób ceniących zdrowy styl życia. Wyglądem i smakiem niewiele różni sie od zwykłej sacharozy. Czy ksylitol traktować można jako zdrowy cukier?

Jako zamiennik ksylitol polecany jest ze względu na prawie o połowę mniejszą kaloryczność oraz znacznie niższy indeks glikemiczny od sacharozy. Ponadto posiada właściwości bakteriobójcze, nie powoduje rozwoju grzybów i drożdżaków w organizmie oraz wspomaga przyswajanie wapnia.

Jakie wady ma ksylitol? U osób z nietolerancją pojawić się mogą wzdęcia oraz biegunki. Niestety, jest również dużo droższy od tradycyjnego cukru oraz niektórych zamienników. Nie zawsze wykorzystasz go także w kuchni w zastępstwie cukru rafinowanego, ponieważ m.in. nie karmelizuje się.

Okazuje się, że nie każdy słyszał o tagatozie i nazwa ta nie kojarzy się z cukrem. Tymczasem jest ona coraz częściej polecana dla osób dbających o zdrowie, walczących z cukrzycą oraz nadwagą i otyłością. Tagatoza to bez wątpienia zdrowy cukier. Jakie ma zalety i czy posiada wady?

Tagatoza należy do grupy cukrów prostych obok glukozy czy fruktozy. Jest w podobnym stopniu słodka. Pierwszą jej zaletą jest to, że zawiera prawie trzykrotnie mniej kalorii od tradycyjnego cukru (1,5 kcal na 1 gram). Wynika to z faktu, że ludzki organizm tylko w niewielkim stopniu przekształca ją na energię. Znaczna część wędruje do jelita grubego i krwi. Tam zaczyna się jej dobroczynne działanie:

• działa jako prebiotyk, wzmagając obecność dobrych bakterii we florze jelitowej,
• hamuje namnażanie bakterii chorobotwórczych,
• usprawnia pracę jelit,
• poprawia funkcjonowanie układu odpornościowego,
• zwiększa ilość fibrynogenu i erytrocytów we krwi (pożądane w leczeniu anemii i hemofilii),
• zwiększa płodność i pozytywnie wpływa na rozwój płodu,
• posiada właściwości antyoksydacyjne,

Gdzie można kupić tagatozę? Niestety, tu jest już nie tak kolorowo. Cukier ten w czystej postaci jest na rynku praktycznie niedostępny. Produkcją tagatozy zajmują się nieliczne firmy i jest to proces niezwykle kosztowny. Na terenie Unii Europejskiej znaleźć można belgijski słodzik Tagatesse, jednak również on nie dostarcza tagatozy w czystej postaci.

Stewia jest rośliną i naturalną substancją kilkaset razy słodszą od tradycyjnego cukru. Wielu specjalistów uznaje ją za najlepszy zamiennik sacharozy, głównie ze względu na bezpieczeństwo stosowania oraz właściwości prozdrowotne. Dlaczego?

Stewia nie dostarcza kalorii, obniża poziom cukru we krwi, nie kumuluje się w organizmie oraz działa przeciwzapalnie i immunopresyjnie. Stosowana jest jako słodzik, który kupimy obecnie w większości sklepów. Polecana bywa szczególnie diabetykom, cukrzykom i osobom z nadwagą lub otyłością. Nie podwyższa poziomu cukru we krwi, mogą ją także bez obaw stosować osoby chorujące na fenyloketonurię. Stewia obniża ciśnienie tętnicze krwi i nie przyczynia się do powstawania próchnicy. Zawiera również witaminę C, wapń, potas, żelazo, cynki i kwas foliowy.

Syrop klonowy to zdrowy cukier rodem z Kanady. Płynny, gęsty i złocisty przypomina miód. Podobnie jak on cechuje się posiadaniem właściwości prozdrowotnych. Syrop klonowy dostarczy nam cennych pierwiastków, m.in. cynku, magnezu, manganu oraz witamin z grupy B. Jest popularnym zamiennikiem cukru, ponieważ 100 gram syropu zawiera 270 kcal (tradycyjnego cukru – 400 kcal). Zawarte w nim antyoksydanty działają przeciwnowotworowo. Syrop klonowy to również dobry wybór dla alergików uczulonych na miód. Obecnie dostaniesz go w praktycznie każdym sklepie ze zdrową żywnością, a także w większości marketów. Ze względu na rosnącą popularność wprowadzają go także dyskonty.

Syrop daktylowy przypomina miód. Otrzymywany jest zagęszczonego miąższu owoców palmy daktylowej. Posiada w związku z tym podobne, choć nie takie same właściwości jak daktyle. Przede wszystkim zawiera sporo potasu. Dostarcza też wapnia i magnezu, a także witamin A, C i E i nieco mniej witamin z grupy B. Są to jednak stosunkowo mniejsze ilości niż zawarte w daktylach.

Jakie wady ma syrop daktylowy? Ze względu na duży indeks glikemiczny uważać na niego powinny przede wszystkim osoby z cukrzycą. Nie jest także polecany dla osób na diecie odchudzającej. Także dlatego, iż jego kaloryczność jest prawie taka sama jak w przypadku sacharozy. Syrop daktylowy na pewno okazuje się lepszy od cukru rafinowanego, jednak zdecydowanie zdrowsze są świeże daktyle.

Zdrowe cukry. Jakie wybrać? Zalety i wady