Sposoby na płaskostopie. Wkładki, ćwiczenia, zabiegi

Czym jest płaskostopie? U dorosłych i dzieci to schorzenie polegające na zniekształceniu stopy w taki sposób, że pojawia się jej nieprawidłowy kontakt z podłożem. Nasza stopa zbudowana jest tak, by odpowiednio amortyzować każdy krok. Dlatego nie powinna dotykać ziemi całą powierzchnią, a jedynie piętą oraz podstawami palców: dużego i małego. Stąd posiada kształt łuku. Inaczej każdy krok byłby bolesny i mocno obciążał stawy.

W płaskostopiu dochodzi do zaburzenia tej konstrukcji. Kości w dotkniętej nim stopie są ułożone w linii prostej. Zniekształcenie ma formę poprzeczną bądź podłużną. Wówczas przy każdym postawionym kroku dochodzi do nieprawidłowego kontaktu stopy z podłożem. Jakie ma to konsekwencje? Zwykle bardzo bolesne.

Płaskostopie często nazywa się z niemieckiego platfusem. Dotyczyć może osób w każdym wieku. Pojawia się już u dzieci w pomiędzy 3. a 4. rokiem życia. Dobrą informacją jest, iż zwykle znika w procesie dojrzewania. Po ukończeniu 5. roku życia mówimy o płaskostopiu wczesnodziecięcym. Natomiast u młodzieży występuje płaskostopie pozorne, tzn. spowodowane dysproporcją między wzrostem a obciążeniem. Deformację z biegiem lat pogłębiać mogą nadwaga lub zbyt duży wysiłek fizyczny. Jakie są skuteczne sposoby na płaskostopie? Zapraszamy do dalszej lektury.

Główna przyczyna płaskostopia to upośledzona praca mięśni utrzymujących wysklepienie łuków stopy. Powodem są też duże obciążenia, szczególnie przy wiotkich więzadłach i torebkach stawowych. Płaskostopie może ponadto wynikać z noszenia niewłaściwego obuwia oraz z nadwagi lub otyłości. Przyczyny jego występowania dzieli się na:

• wrodzone, związane z wrodzoną wiotkością więzadeł i torebek stawowych,
• nabyte, wywołane takimi czynnikami jak: nadwaga, stopniowe osłabienie więzadeł i torebek stawowych, porażenie mózgowe, uraz, zmiany hormonalne i inne choroby, m.in. układów kostno-mięśniowego bądź nerwowego.

Do czego prowadzi płaskostopie i jakie są jego skutki? Wśród najpowszechniejszych z nich wymienia się:

• przewlekłe stany zapalne torebek i więzadeł stawowych,
• obrzęk i bolesność stopy z płaskostopiem, które utrudniają lub nawet uniemożliwiają chodzenie,
• odciski i modzele w okolicy podeszwowej,
• ciężki, kołyszący chód,
• obniżona sprawność fizyczna, szybko męczące się stopy,
• łuszcząca się, sucha i blada skóra, tzw. pajączki i krwiaki,
• paluch koślawy lub haluksy,
• rogowacenie podeszwowej części śródstopia,
• bóle w okolicy podbicia.

Płaskostopie wymaga leczenia. Najpierw jednak należy stwierdzić, jak duże jest zniekształcenie oraz z jakim jego typem mamy do czynienia. Wówczas specjalista może wskazać dalsze kroki postępowania z chorobą. Jakie są jednak najlepsze sposoby na płaskostopie? Najpierw warto poznać jego odmiany…

Omawiana przypadłość może występować w dwóch formach:

• Płaskostopie poprzeczne spowodowane obniżeniem sklepienia poprzecznego stopy. Robi się ona wówczas szeroka i traci elastyczność.
• Płaskostopie podłużne, polegające na obniżeniu sklepienia podłużnego. Wówczas podłoża zaczyna dotykać cała powierzchnia stopy.

Płaskostopie poprzeczne jest teoretycznie mniej niebezpieczne od podłużnego. Świadczy o tym fakt, iż niektórzy chodzą z nim do końca życia bez większych konsekwencji zdrowotnych. Nie wiedząc nawet, że je mają. Problem pojawia się wówczas, gdy skutkiem płaskostopia poprzecznego jest metatarsalgia Mortona. Pojawiają się wtedy odciski oraz ból. Wtedy płaskostopie poprzeczne wymaga już leczenia. Dlatego też niepokojącym objawem powinien być juz sam ból, a także utrzymujące się na stopie odciski.

Wieloletnie przeciążenia w wyniku płaskostopia poprzecznego i metatarsalgii mogą się skończyć naprawdę źle. Skutkami są zmiany zwyrodnieniowo-zapalne nerwów, stany zapalne stawów oraz uporczywy ból. Rzadziej występują złamania zmęczeniowe.

Nieco inaczej ma się sprawa z płaskostopiem podłużnym. Mówi się o po zaobserwowaniu spłaszczenia w łuku pomiędzy piętą a palcami (tzw. łuk dynamiczny). Taka wada znacznie pogarsza elastyczność stopy, powoduje koślawość pięty i utrudnia chodzenie. Płaskostopie podłużne prowadzi do zmian zwyrodnieniowych i zniekształceń w stawach. Dlatego też wymaga leczenia. Im wcześniej uda się stwierdzić zwyrodnienie, tym lepiej. Jeśli masz też różnego rodzaju dolegliwości w kolanach, przeczytaj nasz artykuł na temat chorób stawów.

Jak rozpoznać płaskostopie? Zwykle możliwe jest to bez specjalistycznych metod. Wystarczy zwrócić uwagę na sposób chodzenia oraz stawiania stopy na podłożu. Prawidłowo styka się ona z nim w trzech punkach. Gdy jest inaczej, można zacząć się niepokoić. Sprawdzian tej styczności najlepiej przeprowadzać na bosą stopę. U osób z tym schorzeniem łatwo zauważyć nietypowy chód czy np. bieg, w którego trakcie nogi uciekają na bok. Lub podczas którego stopy biegacza płasko uderzają o ziemię.

Aby stwierdzić płaskostopie podłużne lub poprzeczne, należy zasięgnąć opinii lekarza ortopedy. Poziom zniekształcenia stwierdza się na podstawie dokładnej diagnozy oraz prześwietlenia RTG. Pomocnymi narzędziami są także podoskop oraz platforma pedobarograficzna.

Leczenie płaskostopia zależne jest od jego typu i zaawansowania. Zwykle przeprowadza się je w oparciu o metody zachowawcze: ćwiczenia i rehabilitację. Zaleca się gimnastykę korekcyjną, a także noszenie specjalnych wkładek czy obuwia korekcyjnego. W przypadku metatarsalgii w płaskostopiu poprzecznym ulgę przynoszą zabiegi usuwania odcisków. Zalecanym bywa masaż. Lekarz może na potrzeby leczenia wprowadzić farmakoterapię: leki przeciwbólowe czy przeciwzapalne oraz żele i maści łagodzące ból oraz obrzęki. Nowatorską metodą leczenia płaskostopia bywa kinesiotaping – dynamiczne plastrowanie.

Niestety, w pewnych wypadkach rehabilitacja bywa wystarczająca. Operacyjne leczenie płaskostopia to wyjście, gdy w stopie pojawiają się znaczne i trwałe zniekształcenia. Deformacja utrudnia chód, powoduje duże dolegliwości bólowe oraz prowadzi do schorzeń neurologicznych. Wtedy sposobem na płaskostopie jest zabieg. Do akcji wkracza chirurg, a celem operacji jest rekonstrukcja tkanek miękkich oraz osteotomia – zabieg zmiany struktury kości.

Skuteczną metodą leczenia płaskostopia jest stosowanie wkładek korekcyjnych. Wprowadza się je w procesie rehabilitacji osób z oboma typami zniekształceń. Wkładki korekcyjne noszone są w obuwiu. Szczególną rolę pełnią w procesie leczenia płaskostopia u dzieci. Dlaczego? To proste na rozwijające się jeszcze kości, mięśnie i więzadła można jeszcze prawidłowo ukształtować. Gdzie najlepiej zaopatrzyć sie we wkładki? Jakie mogą być Ci potrzebne? Jak to w ogóle stwierdzić?

Powinnaś wiedzieć, że na rynku istnieją różne typy wkładek ortopedycznych. Dobiera się je w zależności od wady i poziomu zniekształcenia stopy. Potrzebne Ci są twarde czy miękkie? Korygujące wadę czy zmniejszające ból i dyskomfort? Najlepiej to sprawdzić, udając się na badanie, np. w sklepie rehabilitacyjnym. Przy użyciu podoskopu można ocenić wadę, a następnie odpowiednio dobrać wkładki Tobie czy Twojemu dziecku. Jeżeli deformacja stopy jest duża, potrzebny będzie jej wycisk (stopy, nie deformacji 🙂 – przyp. red). Ważnym jest również, by wkładkę dostosować do buta, bo to w nim będzie noszona.

Jeżeli płaskostopie nie jest mocno zaawansowane, możesz uniknąć całego procesu dobierania wkładek. Na rynku znajdziesz uniwersalne, gotowe miękkie wkładki ortopedyczne. Mają anatomiczny kształt i właściwości podnoszenia wewnętrznej strony stopy. Dopasujesz je bez problemu do prawie każdego obuwia. Ich zaletą jest, iż nie tylko podpierają stopę, lecz również poprawiają komfort chodzenia i łagodzą ból. Widzisz zatem, że zanim dobierzesz wkładki, warto skonsultować się z ortopedą.

Gotowych wkładek używają często osoby, u których nie stwierdzono płaskostopia, lecz chciałyby sobie poprawić komfort poruszania się. Mowa szczególnie o tych, które znaczną część dnia spędzają na nogach.

Ile kosztują wkładki korekcyjne na płaskostopie?

* orientacyjny zakres od najtańszych do najdroższych na rynku

Cena wkładek ortopedycznych zależna jest od jakości ich wykonania oraz wady, którą należy skorygować. Znacznie wygodniejsze będą wkładki korygujące żelowe i amortyzujące. Są one bardzo dobrym i pomocnym sposobem na płaskostopie. Nie warto decydować się na te najtańsze na rynku. Pamiętaj, że chodzi o Twoje stopy i zdrowie. Te wymagają szczególnej dbałości. Chcesz przecież trwale wyleczyć płaskostopie. Nie decyduj się zatem na pójście po kosztach, jeżeli ma to skutkować brakiem pożądanych rezultatów.

W procesie leczenia i rehabilitacji osób z płaskostopiem wprowadza się ćwiczenia korekcyjne. Mowa szczególnie o dzieciach. Ćwiczenia na płaskostopie – zarówno poprzeczne, jak i podłużne – mają:

• wzmocnić mięśnie,
• usprawnić zakres ruchu stawu skokowego,
• rozciągnąć mięśnie łydek,
• poprawić koordynację ruchową,
• usprawnić pracę układu nerwowego,
• wyrobić nawyk prawidłowej postawy i właściwego obciążania stopy.

Jaka gimnastyka korekcyjna będzie najskuteczniejsza?

Jak już wiesz, przyczyny płaskostopia nie muszą być wrodzone. Często pojawia się jako nabyte. Jednym z czynników je potęgujących jest m.in. nadwaga. Osobom z płaskostopiem, których masa ciała przekracza normę, zaleca się jej redukcję. Wówczas wyeliminują problem nadmiernego obciążenia stawów, kości, a także zmniejszyć mogą dolegliwości bólowe. Sposoby na płaskostopie są różne i zależne od jego rodzaju. Warto więc poznać, z którym mamy do czynienia i jak najszybciej rozpocząć działanie uśmierzające dolegliwości.