Wino to trunek wytwarzany i spożywany przez człowieka od tysięcy lat. Zwolenników teorii, że lampka wina do kolacji to doskonały pomysł jest mniej więcej tylu, ilu jej przeciwników. Jedni twierdzą, że zapewnia ono długowieczność i chroni przed chorobami układu krążenia, a inni podkreślają jego negatywny wpływ na kondycję wątroby i ryzyko uzależnienia.
Sączenie wina do głównego posiłku dnia jest domeną Francuzów, którzy są równocześnie narodem zdecydowanie rzadziej zapadającym na choroby wieńcowe (na 100 tysięcy francuskich obywateli tylko 83 umiera z powodu chorób krążenia, dla porównania: na 100 tysięcy Amerykanów – na choroby krążenia umiera około 250 osób). Równocześnie Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) alarmuje, że co roku, z powodu alkoholu umiera blisko 2 miliony ludzi. A zatem… jak wino wpływa na nasz organizm i zdrowie?
Spis treści
Zalety spożywania wina
Mówiąc o zaletach spożywania wina należy podkreślić dwa fakty: trunek musi być doskonałej jakości oraz powinien być pity w niewielkich ilościach, wyłącznie przez osoby, u których brak jest jakichkolwiek przeciwwskazań do picia alkoholu w ogóle.
Prozdrowotne właściwości wina udokumentowali naukowcy z Uniwersytetu Wageningen (Holandia), którzy w ciągu 40 lat (w latach: 1960-2000) przebadali 1400 mężczyzn. Na podstawie badań i obserwacji stwierdzili, że alkohol spożywany w dawce 2 g wydłuża życie średnio o 2 lata, a w przypadku gdy tym alkoholem jest wino – nawet o 5 lat (w stosunku do całkowitych abstynentów). Jakie właściwości prozdrowotne może mieć wino?
Długowieczność w zasięgu lampki wina?
Badacze i naukowcy twierdzą, że czerwone wino może spowalniać procesy starzenia się ludzkiego organizmu – wszystko za sprawą zawartego w skórce czerwonych winogron resweratrolu (związek chemiczny będący bardzo silnym przeciwutleniaczem, stymulującym tzw. gen długowieczności SIR2).
Działanie resweratrolu przetestowano do tej pory wyłącznie na myszach – z pozytywnym skutkiem, u gryzonii poddanych terapii długość życia wrastała o około 26 procent, zmniejszały się również objawy starzenia (odnotowano poprawę elastyczności naczyń krwionośnych i gęstości kości, obniżał się poziom cholesterolu, zmniejszały się stany zapalne w organizmie).
Czy wino może odmładzać?
Badacze z Harvardu opublikowali w 2007 roku wyniki badań, które przez 29 lat prowadzili na grupie mieszkańców Finlandii, pod lupę wzięto wpływ różnych alkoholi na długość życia Finlandczyków – okazało się, że ci raczący się winem mają o 34 proc. niższy wskaźnik śmiertelności od tych, którzy pili piwo i inne, mocniejsze alkohole). Czerwone wino zawiera około pięciokrotnie więcej resweratrolu niż wino białe. Istotny jest również szczep winogron – najbogatszy w przeciwutleniacz jest trunek pochodzący ze szczepu pinot noir (kilkukrotnie mniej resweratrolu będzie w winie ze szczepu cabernet sauvignon).
Poprawa krążenia i obniżenie cholesterolu
Alkohol jest trunkiem poprawiającym krążenie w układzie krwionośnym organizmu – rozszerza naczynia krwionośne. Wino bogate jest we flawonoidy pełniące m.in. funkcję przeciwutleniaczy chroniących śródbłonek naczyń krwionośnych przed ewentualnymi uszkodzeniami.
W czerwonym winie znajdują się ponadto procyjanidiny (należące do grupy flawonoidów), które hamują procesy: przekształcania się cholesterolu w jego twardszą postać oraz odkładania się cholesterolu w naczyniach krwionośnych.
Zawartość procyjanidów w winie może być różna, w zależności od gatunku trunku – zespół dr. Rogera Cordera (Queen Mary’s School of Medicine, Londyn) przebadał pod tym kątem aż 165 różnych gatunków wina i ustalił, że najwięcej procyjanidów znajduje się w winach z prowincji Nuoro na Sardynii. Z kolei badacze z Harvard School of Public Health doszli do wniosku, że osoby spożywające niewielkie ilości czerwonego wina rzadziej miewają zawały serca.
Poprawa pamięci i usprawnienie pracy mózgu
Alkohol poprawiając krążenie wpływa na efektywniejsze odżywianie mózgu, a dobrze odżywiony mózg to wydajniej pracujący hipokamp (niewielki obszar mózgu odpowiedzialny za przyswajanie nowych informacji).
Dodatkowo wspomniany wyżej resweratrol znajdujący się w czerwonym winie ma pozytywny wpływ na pamięć krótkotrwałą. Ponadto naukowcy z Mount School of Medicine (Nowy Jork) przeprowadzili badania na myszach, w których podawali gryzoniom wino ze szczepu cabernet sauvignon. Wyniki badań wykazały, że u tych myszy zmniejszyło się znacznie ryzyko odkładania się w mózgu blaszek amyloidowych, które są charakterystyczne dla choroby Alzheimera.
Poprawa trawienia
Wino, którym popijamy posiłek zwiększa produkcję enzymów trawiennych i żółci (wydzielina wątroby wspomagająca trawienie tłuszczów), a tym samym – przyspiesza proces trawienia.
Dodatkowo alkohol rozszerzając naczynia krwionośne i sprawia, że substancje odżywcze z jedzenia szybciej trafiają do krwi, z którą transportowane są do wszystkich komórek i organów ludzkiego organizmu.
Zdrowsze zęby
Znajdujące się w czerwonym winie przeciwutleniacze spowalniają namnażanie się i rozwój bakterii w jamie ustnej. Odpowiednie badania w tym kierunku przeprowadzili naukowcy z Instituto de Investigación en Ciencias de la Alimentación w Madrycie oraz Centrum Medycyny Stomatologicznej Uniwersytetu w Zurychu.
Hodowle bakterii zanurzali oni w różnych płynach, a efektem badań było stwierdzenie, że to w winie zginęło ich najwięcej (więcej niż np. w czystym roztworze alkoholu). Należy jednak mieć świadomość, że równocześnie alkohol może zaburzać produkcję śliny (powodując suchość w ustach), a czerwone wino może dodatkowo powodować powstawanie nieestetycznych przebarwień na szkliwie zębów.
Wady spożywania alkoholu
Potencjalne korzyści zdrowotne mogące wyniknąć z regularnego popijania wina nie powinny wpływać na zdroworozsądkowe podejście do picia alkoholu w ogóle. Spożywanie alkoholu (w tym również wina!) jest bezdyskusyjnie szkodliwe dla zdrowia.
Jak już wspomniano we wstępie – alkohol jest przyczyną blisko dwóch milionów zgonów rocznie. Może powodować nowotwory (przede wszystkim przełyku i wątroby), a w konsekwencji nadmiernego spożycia wysokoprocentowych trunków oraz niezachowania należytych środków ostrożności – może przyczyniać się do śmiertelnych wypadków (przede wszystkim w ruchu drogowym, ale nie tylko!).
Wino pite w większych ilościach (to oczywiście pojęcie w dużej mierze subiektywne, bo każdy organizm może mieć różny poziom tolerancji na alkohol) może:
- Szkodzić wątrobie – alkohol może powodować stłuszczanie się wątroby, jej stan zapalny, a w konsekwencji marskość wątroby; może również przyczyniać się rozwoju raka wątroby;
- Podnieść ryzyko nowotworu piersi – regularne picie dużych ilości czerwonego wina podnosi ryzyko zachorowania na ten nowotwór (naukowcy oceniają, że nawet o 10%!);
- Podnosić ryzyko zachorowania na osteoporozę i/lub przyspieszać je rozwój – alkohol zaburza przyswajanie magnezu i wapnia, a także hamuje aktywność osteoblastów, czyli komórek kościotwórczych odpowiedzialnych za regenerację i odbudowę kości;
- Powodować migreny – mówi się nawet o „syndromie czerwonego wina”, czyli uporczywym bólu głowy, który pojawia się po spożyciu tego trunku; prawdopodobną przyczyną tego stanu rzeczy jest gwałtowna reakcja organizmu na tyraminę i histaminę (oba związki chemiczne znajdują się w skórce winogron);
- Powodować nadwagę – lampa wina to najczęściej około 150 ml tego trunku; wypijając ją dostarczamy organizmowi około 100-120 kcal i są to tzw. puste kalorie, wino nie dostarcza bowiem organizmowi żadnych składników odżywczych.
Wino, podobnie jak każdy inny alkohol, jest absolutnie nie zalecany do spożycia przez kobiety ciężarne – może bowiem zaszkodzić rozwijającemu się w łonie matki dziecku. Wina nie powinno się również spożywać jeśli planujemy później prowadzenie samochodu.
Rodzaje i skład wina
Najzdrowszym winem jest wytrawne wino czerwone. Dlaczego? Produkuje się je z winogron gniecionych razem ze skórkami w procesie maceracji trwającym minimum kilka tygodni. W tym czasie drożdże przefermentowują cały cukier owoców, nadający tym samy trunkowi specyficzny, wytrawny smak.
Oprócz wina czerwonego możemy napić się również wina różowego lub białego. Różowe powstaje w wyniku kilkugodzinnej maceracji winogron ze skórkami, a białe produkuje się z soku wyciśniętego ze świeżych winogron (bez skórek). Wina mogą być wytrawne, półwytrawne, półsłodkie lub słodkie (smak i zawartość cukru zależy od tego, czy i w jakim stopniu drożdże przefermentują cukier z owoców).
W winie znajduje się około stu różnych składników, z których głównym jest woda (około 90%). Drugim, pod względem procentowego udziału w całości, składnikiem jest alkohol etylowy (może go być w trunku od 9 do 18%).
Ponadto w lampce wina znajdziemy m.in.: kwasy organiczne, aldehydy, estry, garbniki i cukry, a także makro i mikroelementy pochodzące z winogron (np. niewielkie ilości fosforu, żelaza, miedzi, selenu, potasu, wapnia, magnezu i sody oraz witaminy: A, B, C, H i PP).
