Jak pobudzić komórki macierzyste? Komora hiperbaryczna – tlen który leczy

W ostatnich latach komórki macierzyste (stem cells – SC) cieszą się ogromną sławą. Obserwujemy gwałtowny rozwój medycyny regeneracyjnej wykorzystującej komórki macierzyste. Komórki te występują w każdym z nas, są niezwykle cenne, gdyż dzięki nim żyjemy, regenerujemy się oraz możemy wykorzystywać ich właściwości odmładzające.

Komórki macierzyste, na tle innych komórek budujących organizm człowieka, wyróżniają dwie podstawowe cechy: zdolność do samoodnowy (self-renewal) oraz do wielokierunkowego różnicowania. Dzięki tym cechom komórki macierzyste odgrywają fundamentalną rolę w rozwoju organizmu, w utrzymaniu homeostazy, oraz w procesie regeneracji i naprawy.

Organizm dorosłego człowieka może być zbudowany nawet z biliarda komórek tworzących tkanki i organy. Nowo powstałe komórki, które zastępują obumarłe, pochodzą z różnicowania tkankowych komórek macierzystych. W warunkach fizjologicznych potencjał organizmu do tworzenia komórek macierzystych jest nieograniczony przez całe życie. Na szczególną uwagę zasługuje układ krwiotwórczy, rozrodczy, czy naskórek. Oszacowano, że największa liczba komórek macierzystych występuje w naskórku, którego całkowita odnowa odbywa się co 4 tygodnie. Najszybciej dzielącymi komórkami macierzystymi są rezydujące w nabłonku jelita, dzięki ich właściwościom wymiana całkowita populacji komórek u dorosłego człowieka w tym obszarze zachodzi w ciągu 3-5 dni.

Komórki macierzyste – wykorzystanie

Komórki macierzyste nie tylko są wykorzystywane w kosmetyce i przez medycynę estetyczną. Coraz częściej pobiera się je z krwi pępowinowej dziecka. Przechowywane w banku komórek macierzystych to dla wielu rodziców sposób na zwiększenie szans na wyleczenie dzieci z poważnej choroby.

Naukowcy odkrywają również sposoby zastosowania leczenia komórkami macierzystymi w typowych stanach przewlekłych, takich jak choroby serca, choroby neurodegeneracyjne oraz cukrzyca. Najbardziej obiecujące w wykorzystaniu komórek macierzystych jest to, że zapewniają one ulgę pacjentom z przewlekłym bólem i trudnymi do wyleczenia obrażeniami, wszystko bez leków lub ryzykownych operacji rekonstrukcyjnych.

Jak zwiększyć ilość komórek macierzystych w swoim organizmie?

Niestety, wraz z wiekiem liczba komórek macierzystych w organizmie znacznie spada oraz słabnie ich zdolności regeneracji. Dzięki osiągnięciom nauki mamy możliwość hamowania tego procesu. Badania wykazały, że tlen pod wysokim ciśnieniem stymuluje szpik kostny do wytwarzania komórek macierzystych oraz pobudza je do działań naprawczych.

Tlen – źródło życia?

Tlen jest podstawową potrzebą człowieka, bez niego nie przetrwalibyśmy. Stanowi źródło energii w procesie utleniania związków organicznych. Dzięki energii, która jest magazynowana w postaci ATP, możliwa jest większość procesów życiowych prowadzonych przez organizmy. Powietrze, którym oddychamy, zawiera około 21 procent tlenu. Dla większości osób ze zdrowymi płucami taka ilość wystarcza, lecz gdy upośledzona jest czynność płuc oraz gdy dojdzie do uszkodzeń tkanek, ilość tlenu uzyskana podczas normalnego oddychania nie jest wystarczająca. W takim przypadku organizm będzie potrzebować dodatkowych ilości tlenu, aby utrzymać normalne funkcjonowanie.

Hiperbaryczna terapia tlenowa zwiększa ilość tlenu, którą może przenosić krew. Wzrost tlenu we krwi tymczasowo przywraca prawidłowy poziom gazów krwi i funkcji tkanek, aby promować gojenie i zwalczać infekcje. Podwyższone ciśnienie w połączeniu z ekspozycją na 100% tlenu ma wiele korzyści fizjologicznych dla organizmu. Jednym z najbardziej wyraźnych efektów jest wzrost stężenia tlenu w osoczu, limfie i płynie mózgowo-rdzeniowym. Powoduje to również dostarczanie wyższych stężeń tlenu do niedotlenionych tkanek, w wyniku m.in. zmian chorobowych. Według American Lung Association, dodatkowy tlen poprawia sen, nastrój, czujność umysłową, wytrzymałość i pozwala wykonywać normalne, codzienne funkcje.

Tlenoterapia hiperbaryczna (HBOT)

Tlenoterapia hiperbaryczna polega na dostarczaniu krwi i tkanek ciała czystego tlenu w celu m.in. przyspieszenia gojenia. Jest to skuteczna metoda powszechnie stosowana na całym świecie, umożliwiająca bezbolesne i nieinwazyjne leczenie wielu ostrych i przewlekłych schorzeń oraz zwiększania wydolności sportowców.

Komorę hiperbaryczną wykorzystuje się również w leczeniu m.in.:

• przeciążeniowych uszkodzeń narządu ruchu u sportowców
• grzybicy
• złamań
• przeszczepów kostnych
• fotostarzenia się skóry
• choroby niedokrwiennej serca
• udaru mózgu
• stwardnienia rozsianego
• urazów i schorzeń naczyniowych rdzenia kręgowego
• retinopatii cukrzycowej
• atopowego zapalenia skóry
• zatoru tętnicy lub żyły siatkówki
• neuropatii narządu wzrokowego
• martwiczego zapalenia jelit
• niedrożności porażennej jelit
• colitis ulcerosa
• choroby Leśniowskiego Crohna
• zapalenia błędnika
• migreny
• szumów usznych
• choroby skóry

Czysty tlen – lepszy niż EPO?

Czerwone krwinki odpowiedzialne są za przenoszenie tlenu z płuc do innych tkanek organizmu. Sportowcy dążą do tego by ich parametry czerwonokrwinkowe oscylowały w górnych granicach norm. Dotlenione mięśnie pracują efektywniej i mniej się męczą. Stosowanie przez sportowców hormonów stymulujących produkcję erytrocytów, takich jak erytropoetyna jest stanowczo zabronione. Istnieją jednak dozwolone metody oraz substancje które mogą zwiększać wydolność i poprawić wyniki sportowe. Z pewnością legalnym dopingiem możemy nazwać tlenoterapię w komorze hiperbarycznej. Światowa Agencja Antydopingowa przyznała, że komory hiperbaryczne zwiększają wydajność organizmu, na szczęście są one dozwoloną metodą wykorzystywaną przez sportowców.

W ostatnim dziesięcioleciu sporty wyczynowe nabrały zupełnie nowego znaczenia, gdzie intensywność wzrosła wraz z występowaniem urazów u sportowców. Dlatego istnieje silna potrzeba opracowania lepszych i szybszych metod leczenia, które umożliwią kontuzjowanemu sportowcowi szybszy powrót do rywalizacji niż przy normalnym przebiegu rehabilitacji, przy niskim ryzyku ponownego kontuzji.

Niezależnie od tego czy uprawiasz sport zawodowo, czy jesteś zwykłym amatorem, kluczem do poprawy wyników sportowych może być hiperbaryczna terapia tlenowa (HBOT). Wielu profesjonalnych sportowców, korzysta z HBOT i innych legalnych, naturalnych metod leczenia, które pozwalają na szybsze wyleczenie z urazów, lepszą wydajność oraz dłuższe i bardziej intensywne schematy treningowe. Ma to na celu przedłużenie kariery o lata i osiągnięcie maksymalnej wydajności w wybranym przez sportowca sporcie.

Komory stały się popularne wśród zawodowych sportowców próbujących przyspieszyć powrót do zdrowia po kontuzjach. Michael Phelps – amerykański pływak i wielokrotny mistrz olimpijski wykorzystuje komorę hiperbaryczną, aby odzyskać siły po treningu. Gwiazda tenisa Novak Djokovic przyznała w 2017 r., że wykorzystuje komorę hiperbaryczną do aktywnego powrotu do zdrowia i uzyskania przewagi na boisku. W warszawskim Centrum Medycznym Vimed m.in. siostry Radwańskie to stałe pacjentki, czerpiący korzyści z HBOT. W 2014 roku magazyn “Sports Illustrated” poinformował, że setki graczy amerykańskiej ligi NFL zainwestowało w terapię komórkami macierzystymi, chcąc poprawić swoje zdrowie i kondycję sportową!

Jak przebiega zabieg w komorze hiperbarycznej?

W Centrum Medycznym VIMED, zabiegi tlenoterapii hiperbarycznej odbywają się w jednoosobowej, cylindrycznej komorze. W komorze pacjent przebywa w pozycji horyzontalnej, ma założoną specjalną maskę tlenową na twarz. Należy wiedzieć, że tlen jest lekiem, i tak jak każdy lek należy go stosować zgodnie ze wskazaniami i dokładnie dawkować, dlatego w trakcie sesji zabiegu cały czas obecny jest wykwalifikowany personel medyczny, utrzymujący kontakt wzrokowy i dźwiękowy, oraz monitorujący pracę sprzętu. W przypadku małych pacjentów możliwe jest również wykonanie zabiegu wraz z opiekunem. Zabieg jest niezwykle komfortowy, w trakcie można oglądać filmy czy przeczytać ulubioną książkę.

Ilość i czas zabiegów

Zabieg w komorze trwa 50-90 min. Ilość zabiegów jest dostosowana w zależności od stanu zdrowia i zaleceń lekarza, zazwyczaj wynosi od 10 do 60. Warto wiedzieć, że zabiegi muszą być wykonywane systematycznie, aby przyniosły oczekiwane rezultaty. Zabiegi wymagające użycia ciśnienia powyżej 1,5 ATA wymagają specjalnego skierowania lekarskiego, posiadającego specjalizację lekarza medycy ratunkowej lub anestezjologa.

Czy sama terapia tlenowa wystarczy?

Tlenoterapia hiperbaryczna z pewnością jest innowacyjną metodą wspomagającą leczenie chorób przewlekłych oraz zwiększającą wydolność sportowców i przyśpieszającą procesy regeneracyjne. Jest skuteczna w przypadku leczenia kontuzji, jako środek redukujący ból i obrzęki oraz powstrzymujący rozwój bakterii w miejscach urazu. Sportowcy zainteresowani optymalizacją wydajności powinni unikać pasywnego powrotu do zdrowia i skorzystać z aktywnych terapii odzyskiwania, takich jak HBOT. Udowodniono, że HBOT jest korzystny nie tylko dla wyników sportowych, ale także dla szerokiej gamy chorób. Należą do nich: udar mózgu, autyzm, zespół przewlekłego zmęczenia, fibromialgia, borelioza, choroba Parkinsona i choroba Alzheimera. Może również pomóc osobom powracającym do zdrowia po każdym rodzaju operacji (plastycznej, rekonstrukcyjnej), ponieważ ułatwia gojenie się ran.

W połączeniu ze spersonalizowanym postępowaniem żywieniowym i zmianą stylu życia, tworzy efekt synergii i daje możliwość osiągnięcia spektakularnych efektów. Wystarczy tylko głęboki wdech, by aktywować własne komórki macierzyste!

autor: Agnieszka Grochowska – dietetyk kliniczny

Piśmiennictwo:
Bużańska L., Małecki M., Szabłowska-Gadomska I., Stem cell properties, current legal status and medical application., 2017, 71: 1216-1230.
Szydlak R., Advanced medicinal products medical therapy based on mesenchymal stem cells. Pol. 2018; 74(3): 178–183.
Kuchar E., Carowicz G., Leczenie tlenem hiperbarycznym (HBOT) w pediatrii. Polish Hyperbaric Research 1(62)2018.
Mark W. Jones; Jeffrey S. Cooper, Hyperbaric Therapy For Wound Healing. February 22, 2019.
Paprocki J., Gackowska M, Pawłowska M., Woźniak A., The current use of hyperbaric oxygen treatment.
Barata P., Cervaens M., Resende R., Camacho O., Marques F., Ther Adv Musculoskelet Hyperbaric Oxygen Effects on Sports Injuries. Dis. 2011 Apr; 3(2): 111–121.
Szustka A., Rogalińska M., Potential application for stem cells in regenerative medicine and transplantology., Postępy Bioch. 2017;63(2):143-150.
Dominici M., Le Blanc K., Mueller I., Slaper-Cortenbach I., Marini F., Krause D., Deans R., Keating A., Prockop D., Horwitz E.: Minimal criteria for de ning multipotent me- senchymal stromal cells. e International Society for Cellular erapy position statement. Cytotherapy 2006, 8, 315–317.
Gliński Z., Luft- Deptuła D., Komórki macierzyste – korzyści i zagrożenia. Wydział Medycyny Weterynaryjnej w Lublinie.
Lam G, Fontaine R, Ross FL, Chiu ES., Hyperbaric Oxygen Therapy: Exploring the Clinical Evidence. Adv Skin Wound Care. 2017 Apr;30(4):181-190.
Babul S., Rhodes E. C., The Role of Hyperbaric Oxygen Therapy in Sports Medicine December 2000, Volume 30, Issue 6, pp 395–403, Cite asSports Medicine.
Neubauer RA, Gottlieb SF. Hyperbaric oxygen for brain injury. J Neurosurg 1993; 78 (4): 687–8